Erakusketa horren ideia eta ekoizpen prozesuan, artistak Huarte Zentroan egonaldia egingo du abenduaren 9tik 12ra. Artista hiru eguneko tailer intentsiboa egitea aurreikusten ari da, eta tailerraren proposamenaren parte gisa grabaketa bat egingo da. Proposamen horrek teoria eta teknika kontzeptualak konbinatuko ditu, parte-hartze aktiboagoa eskatzen duten beste alderdi batzuekin batera.
Kontzeptu-markoa
Faux départ / Cabeza borradora (El aura y su huella) Iñaki Garmendia (Ordizia, 1972) artistak sortutako proiektua da, bereziki Museo Oteizan erakusteko pentsatua. Abiapuntua José Sarriegiren pintorearen busto galdutakoa da, Jorge Oteizak 1934an eskultura gisa sortutakoa eta soilik zenbait iruditan kontserbatzen dena. Presentzia sinboliko eta materialik gabeko horretatik abiatuta, Garmendiak denboran zehar lan multzo bat garatu du, pieza galduarekin hurbilketa eta elkarrizketa bat proposatzen dutenak, eskulturaren balio eta esanahia sorkuntza, komunitate eta memoriaren ikuspegitik aztertuz.
Bustoaren benetako absentziak, baina irudiaren iraupen eta presentziak, proiektu honetan oihartzunez betetako ardatza osatzen dute, eskulturaren funtsari buruzko gai nagusiak jorratuz. Honek Oteiza eta Sarriegiren lan eta bizitzekin lotura sortzen du, 1930eko hamarkadaren hasieran hasi zirenak eta garai hartako gizartean sorkuntza artistikoa garatzeko eta sortzaile moduan jarduteko izandako zailtasunen isla denak.
Urte hauetan, Iñaki Garmendiak proiektu hau landu du, eta lehenengo formalki Ikaraundi-EQDALOS —lurretik makurtutako burua— lana izan zen, Bilboko Guggenheim Museoak 2014an antolatutako Garmendia, Maneros Zabala, Salaberria. Prozesua eta Metodoa erakusketan aurkeztua. Une horretatik aurrera, Garmendiak proiektu honen parte diren materialak lantzen jarraitu du, hala nola jatorrizko burua argazkien bidez egindako marrazkiak, bustoaren inguruko eskultura-hurbilketak eta ikus-entzunezko pieza bat. Lan multzo honek errealitatean hurbilketa modu ezberdinak proposatzen ditu, tentsioan dagoena baina guztiz kristalizatzen ez dena. Errepikapena, malenkonia eta galerak pieza baten etorkizuna baldintzatzen dute, guztiz agertu ez dadin, haren arrastoa soilik aztarna gisa gera dadin; aurarik duen presentzia materializatzen ez den pieza bat, irudia eta objektuaren arteko urruntasuna areagotuz, eta eskulturaren sinbolizazio ahalmenaren inguruan hausnarketa bultzatzen du.
Proiektuak, gainera, urte hauetan egindako materialaren berregituraketa eskainiko du erakusketan, baita ekoizpen berri bat ere. Egia bada proiektu honen jatorria Oteizaren busto galdutako materialetan oinarritzen dela –material horiek denboran zehar kontakizun zatitu eta amaigabe bat osatu baitzuten, galdera eta hutsunez betea– proiektu berriak aurreko guztiak gelditzen diren tokian hasten dira, memoria hutsune kognitiboetan lanean ari diren zurrunbilo gisa. Konkretua denetik eta anekdotikoa denetik (Sarriegiren pintorearen bustoa) teluriko eta ihes-puntu ugaritara igarotzen da, logika anti-narratibo garbi batetik abiatuta. Elementu kapritxosoen figurazioa, ekintza batzuk aurreratzen dituzten egoerak eta eszenatoki kontzentrikoak, guztiz agerian jartzen ez den intimitatea.
REPEATER: Faux départ [Irteera faltsua].
Proiektua pieza ikus-entzunezko konplexu baten ekoizpenarekin formalizatzen da; aurrez aipatutako elementuetatik abiatuta, multikanal instalazio batekin; berriro egite estrategia baten bidez, erregistro eta grabazio metodologia analitikoak aplikatuz, azken urtean sortutako lau narrazio independente bezala hauteman zitezkeen eszenak konbinatuz.
Eszenek egoera autobiografikoak eta berreraikiak nahasten dituzte (Samuel Becket-en 1976-7 Geister-Trio piezaren eszenografia eta kameraren mugimenduak erabiliz; Larry Clark eta Harmony Korine-ren Kids (1995) filmeko trafikoan errepidean oinez doan taldearen eszena, edo artistak 2003an Bronxen bizitako tiroketaren eszenaren birsorkuntza, Three Shots).
Artistak forma idiosinkrasiko bat eta metodologia bat landuko ditu parte-hartzaile talde berarekin bi tailer jarraituetan (bat Alzuzan eta bestea Huarten), eta lau eszenak berriz grabatuko ditu. Instalazioaren forma dimentsioak ez du soilik narrazioari lotutako irudien mendekotasuna zalantzan jartzen, baizik eta “filma” espazial eta sinkroniko bihurtzen du; irudiak identifikazio tresna izan daitekeelako ideia (eta ez derrigorrez iker daitekeen esanahi bat).
Egitura arraro honen ondorioz, lau sekuentziak lotzen dituena ez da ekintza narratibo bateratzaile bat (nahiz eta forma- eta denbora- batasun bat egon), baizik eta beste mota bateko lotura-kalitate bat, narrazio bisual batean oinarritua; [esanahia] bere material fikziozko desberdinen arteko etenetan bilatu behar da, jarraitasun eta presentzia efektua neutralizatuz, ikuslearen fikzioaren egiarekiko sinismenari erronka eginez.
Bestalde, piezaren eraikuntza prozesuaren parte gisa, partitura modura dagoen testu-material zabala ere badago: TIMECODEak eta oharrak dituztenak, eta hauek, era berean, formari zein kontzeptuari dagozkion elementu gisa jokatzen dutenak.
