2022 urte hasieratik Uharteko Arte Garaikideko Zentroa Fundazioak, patronatua buru duela, barne-hausnarketako lan bat egin du, eta, horren ondoren, lerro eta helburuen dokumentu bat idatzi du, zuzendaritza-proiektu berria idazteko gidari gisa balio izan duena. Bi dokumentuek 2016 eta 2022 bitartean Uharte Zentroak Nafarroako arte garaikidearen komunitatearentzako baliabide-gune eta ekoizpen artistikorako gune bihurtu duen bultzada jasotzen dute, eta dokumentu horretatik abiatuta, zuzendaritza-proiektu berriak proposatzen du inaustea eta programazioari forma ematea, planta bat balitz bezala, hazkunde osasuntsu eta iraunkorra bermatzeko. Zurtoin errizomatikoa duen landare honek azken sei urteetan hazkundea izan du, horizontaltasuna eta aktibitate leherketa handia eragin izana ezaugarri dituena. Orain, beraz, zurtoin batzuk moztu behar dira, beste batzuk indar handiagoz hazteko, pertsonak eta zentroan dituzten prozesuak eta harremanak zainduz. Laburbilduz, komunitate artistikoa indartzeko eta artatzeko programazio-ildo guztiak sendotu, finkatu eta sendotu nahi dira.

Sortu den testuinguru honetan, non horizontala, erlazionala eta komunitarioa erdigunean dauden eta lan-eremu guztiak zeharkatzen dituzten, posible da balio-katearen segmentu gero eta gehiago hartzea eta Uharte zentroan gertatzen diren proiektu eta prozesuei ibilbide eta garapen handiagoa bermatzea. Horretarako, ahalegin berezia egingo da arte-bitartekotzan eta -hezkuntzan. Metodologia horiei esker, prozesu horiek gizarteratu eta bateratu ahal izango dira beste eragile eta komunitate batzuekin, eta alderantziz, ezagutzaren joan-etorriko fluxuan, eta herritar kritikoagoak eraikitzen dituzten ikaskuntza-prozesuak erraztuz.

 

.

ARLO ESTRATEGIKOAK: Ekoizpena, Ikerketa, Lurraldea eta testuingurua eta Gizartera itzultzea, hezkuntza eta bitartekaritza

Ekoizpena

Uharte Zentroak ekoizpen artistikoari ematen dion laguntza nabarmentzen jarraitu behar du, eta espazio bizia, plurala eta askotarikoa eskaini behar du, gaur egungo arte-adierazpenek eta sorkuntzak topo egin eta sinergiak eta testuingurua sor ditzaten. Nortasun esperimental, ikertzaile, berritzaile eta gogoetatsua duen lekua. Diziplina arteko izaera nabarmena duen espazioa, gaur egungo artearen egiteko moduei erantzuten diena, non diziplinak lausotu eta batu egiten diren, eztabaida garaikideek argi eta garbi markatutako praktika berriak sortzeko. Ekoizpena komunitateko eragileek harremanak izatea, lankidetzan aritzea, partekatzea, ikertzea, parte hartzea, lan egitea, ikastea, eztabaidatzea eta zalantzan jartzea eragiten duen hori dela ulertzen den lekua. Horrela, ekoizpen artistikoak ez du helburu bakarra artelana izango, baizik eta ezagutza, sentsazioak, harremanak, afektuak eta abar sortuko ditu.

 

Ikerketa

Ikerketa eta esperimentazioa ekoizpen prozesuen funtsezko ardatzak dira, ez bakarrik obra materialetarako, baita ezagutza eta harreman profesional eta afektiboetarako ere.

Ideia horretatik abiatuta, jakintza-arloen arteko sinergiak bultzatu nahi dira, artearen berezko metodologiak beste arlo askotatik aberastu daitezen, baina arteek beste arlo batzuetara ere ikuspegi zabalagoa ematen dute, eta, horrela, arte-ikerketari buruzko eztabaida akademikora irekitzen gara, teoria eta praxia ez direla bereizita joaten ulertuz, bat egiten dutela baizik. Horrela, teorikoa beste praktika bat bezala uler daiteke, dela idaztekoa, ideiak eta materialak elkartzekoa, hausnarketarako gonbidapena egitekoa, etab.; praktika artistikoak, berriz, diskurtso garaikideek zeharkatzen dituzte, formaren eta edukiaren arteko koherentzia bilatuz.

 

Lurraldea eta testuingurua

Uharte Zentroak praktika kokatuen gune bat izan nahi du. Horretarako, beharrezkoa da erakundea eta honek lurraldeari eskaini diezaiokeena ikusaraztea, testuinguru horrekin sarean lan egiteko harreman egonkorrak sortzen jarraitzeko estrategia argia izanda. Horrek esan nahi du geure buruari begiratu behar diogula eta haratago begiratu behar dugula, beste errealitate batzuetan elkar ezagutu behar dugula eta aliantzak egin behar ditugula partekatzen dugun horretatik abiatuta.

Uharte Zentroak Nafarroako komunitate artistikoarekin lan egiten du nagusiki, eta eragileen artean beharrezkoa da loturak sortzea, topaketa sustatzea eta harremanak sortzea, arte garaikidearen ikuspegi likidotik lan eginez, diziplina estankoak ezarri gabe eta diziplina arteko ideiatik abiatuta, non proiektuen arteko loturak posible diren eta eragile anitzen inklusioaren eta parte-hartzearen bidez bultzatzen den. Hala ere, ez da komunitate horrek dituen barne-harremanetara mugatzen, aitzitik, beste eragile eta jakintza-arlo batzuekin harremanetan jartzeko lan egingo du.

 

Gizartera itzultzea, hezkuntza eta bitartekaritza

Azkenik, beharrezkoa da artea ezagutzak, afektuak eta harremanak sortzen dituen eragile gisa ulertzea, bizitza hobetu eta gizarteari onurak ekar diezazkiokeena. Itzulera horrek ezagutza berriak ireki, zabaldu eta sortu behar ditu gizarte osoarekin, modu irekian, zeharkakoan eta belaunaldien artean, artea edo kultura ikuskizun edo entretenimendu gisa interpretatzen duten ikuspegietatik aldenduz, eta artea eraldaketaren eragile gisa ikustea sustatuko da.

Lehen eraldaketa baten ondoren (2016-2022), Uharte zentroa bitartekaritza oso beharrezkoa den une batean dago. Orain, bertan gertatzen diren prozesuak sozializatzeko ahalegina egin nahi da, elkarrekin partekatzeko eta irekitzeko, baina baita beste komunitate, kolektibo eta herritar guztiei ere, eta, horrela, ezagutzak trukatu ahal izateko.

 

 

EKINTZA-ILDOAK

Egoitzak eta baliabideen uztea

Produkzio-zentro bat ehun artistikoari ematen dion laguntzagatik bereizten da, eta komunitate artistikoari ematen zaion laguntza handienetako bat ekoizpena baliabide ekonomiko edo materialen bidez laguntzea da, baina baita denborak zainduz, laguntza emanez eta eragileen arteko interakzioa eta harremana erraztuz ere, deialdiak idazteari erantzunez.

Horretarako, beharrezkoa da komunitate artistikoko eragileei laguntza eta harrera emateko lan-prozesu osoa zaintzea, deialdiak diseinatu eta idaztetik hasi eta artista egoiliarren zaintza eta arretaraino, haien egonaldia onuragarria izan dadin saiatuz.

Hori finkatzeko, ekintza-ildo hori indartzea proposatzen da, honako estrategia eta ekintza hauen bidez:

  • Estudioetarako baldintza materialak eta ekonomikoak hobetzea
  • Proiektuak hautatzeko kanpoko epaimahaien osaera
  • Artisten eta beste eragile batzuen arteko topaketa, artisten arteko kontaktua eta sinergiak sustatzeko, prozesuak trukatzeko eta komunitate artistikoari beste testuinguru batzuekin (sozialak, hezkuntzakoak) harremanetan jartzeko aukera emateko.
  • Laguntzen deialdiaren berrikuspena: Orain arteko bi modalitateak (ekoizpena eta argitalpena) proiektu txikiagoak edo ibilbide hasiberria duten artistak ekoiztera bideratutako beste modalitate batekin osatzea proposatzen da.
  • Uharte Zentroak dituen erronken eta helburuen inguruan egituratutako egoitzen programa: tokiko ehun artistikoa indartzea, testuinguruari arreta ematea eta modu kokatuan lan egitea, Nafarroako artisten nazioartekotzea sustatzea eta artisten trukea sustatzea antzeko egoitzetako espazioekin

. 

Formakuntzarako ekintzak

Etengabeko prestakuntza beharrezkoa da ehun artistikoa profesionalizatzeko eta indartzeko bidean, bai eta bere komunitateak behin eta berriz adierazitako eskaeretako bat ere. Ikerketarako eta esperimentaziorako espazio gisa, Iharte Zentroak formatu-mota guztien bidez prestakuntza garatzeko denborak eskaini behar ditu, betiere parte-hartzea eta elkarrizketa sustatzen dituzten metodologien bidez, non harremanak eta zaintzak jakintzak sortzeko erdigunean kokatu ahal izango diren. Pentsamendu garaikideari eta egungo arteari buruzko gaiak sustatu, eztabaida sortu eta birpentsatu behar dira, eta, gainera, berrikuntza teknologikoarekin eta ekoizpen artistikoarekin lotutako prestakuntza babesten jarraitu behar da, honako ekintza hauen bidez:

  • Praktika Artistikoak eta Ikasketa Kulturalak: Gorputza, Afektuak, Lurraldea Masterrari jarraipena ematea. Hiru erakunderen (Nafarroako Unibertsitate Publikoa, Universidad del País Vasco-Euskal Herriko Unibertsitatea eta Uharte Zentroa) lankidetzari esker egin dira unibertsitate arteko ikasketak, eta Nafarroako nahiz Estatuko kultura eta pentsamendu garaikideari lotutako artistak eta pertsonak erakarri dituzte. Arte garaikideari eta ezagutza kokatuei buruzko ekoizpenerako eta ikerketarako erreferente izaten jarrai dezan ahaleginduko gara.
  • Lankidetzazko ikaskuntzarako espazioak sortzea, hala nola artistekin egindako tailerrak edo aditu batek gidatutako proiektuak eta prozesuak partekatzeko saioak.
    Uharte Zentroak lehen solairuko laborategietan eskaintzen dituen baliabideen prestakuntza teknikorako tailerrak.
  • Proiektuen jarraipena eta mentoretza egiteko gunea. Gai teknikoei, kontzeptualei, produkzioari, prozesuen jarraipenari, egiletza-eskubideei eta fiskalitateari buruzko aholkularitza.

 

Hezkuntza

 

Uharte zentroak hezkuntza-komunitatearekin erakutsitako lana eta konpromisoa erakundearen beraren ezaugarri bihurtu da aspalditik, eta horregatik ezagutzen eta aitortzen da gure komunitatean eta komunitatetik kanpo.

Nafarroako Foru Komunitateko hezkuntza-komunitateak Uharte ikastetxea du erreferentziatzat arte-hezkuntzaren arloan, eta Uhartek etengabeko elkarrizketarako konpromisoari eusten jarraitu nahi du, bi komunitateen, artistikaren eta hezkuntzaren arteko loturari dagokionez.

Arreta berezia jarri nahi da Nafarroako arte-hezkuntzaren esparruan gertatzen diren irakaskuntza-ikaskuntza prozesuen azterketan eta ikusgarritasunean. Horretarako, dagoeneko finkatuta dauden proposamenak indartuko ditugu eta ikerketa-ekintzarako espazioak ahalbidetuko ditugu, irakasle nafarren etengabeko prestakuntza indartuz eta gure erkidegoko proiektu berritzaileei tresnak eta baliabideak emanez.

Aipatutako helburuak lortzeko lan-ekintza hauek aurreikusten dira:

  • Hezkuntza-komunitateak arte-arloan duen etengabeko prestakuntzaren eskaerari erantzutea.
  • Ikerketa eta ekintza pedagogikorako guneak sortzea, lantaldeen, ikerketa-egoitzen eta unibertsitateekin lankidetzan arituz
  • Uharte zentroak garatutako Tresnaka tresnaren erabilerari buruzko informazioa eta prestakuntza ematea profesionalei, irakasleen prestakuntzaren bidez, baina baita arte-hezkuntzako hainbat forotan ezagutaraziz ere.
  • Nafarroako Foru Komunitate osoko eskolekin, hezitzaileekin eta irakasleekin lan egitea, eta horiek prozesu artistikoekin lotzea.
  • Uharteko eskolarekin elkarrizketa espezifikoa izatea, eskolaren berezko arazoei irtenbide artistikoak emango dizkien proiektu bat berriz diseinatzeko.
Bitartekaritza

Uharte zentroaren erronka da bertan gertatzen diren prozesuak ezagutaraztea eta gizarteratzea, eta, prozesu horiek ikusarazteaz gain, beharrezkoa da sortzen diren ezagutza ukigarriak eta ukiezinak partekatzea. Hori bitartekaritza-prozesuen bidez egin ahal izango da, bitartekaritza kulturaren bidez ahalduntzeko gai izango den herritartasun kritikoa garatzeko gizarte-tresna gisa ulertuta. Tresna honen bidez, arte garaikidearen ekoizpenaren inguruko ezagutzak eskuratzen lagun dezakegu; ikaskuntza-prozesuak bultza ditzakegu, non praktika eta metodologia artistikoak ezagutzak partekatzeko, eraikitzeko eta eraldatzeko tresnak diren; eta elkarrizketatik abiatuta errealitate eta harreman berriak sortzeko espazio bat lor dezakegu.Bitartekaritza hainbat ekintzatan gauzatzen da, hala nola:

  • Uharte zentroan egin diren proiektuen erakusketak, erakusketak eta aurkezpenak programatzea (egonaldiak, laguntzak, egoitzak, masterreko azken lanak), Uharte zentroan gerta daitezkeenak, baina, batez ere, erakusketarako beste gune batzuetan. Horretarako, ahalegina egin beharko da lankidetza-politiketan eta sareko lanean.
  • Uholdeak proiektuari jarraipena emango diogu (Nafarroako lurralde osoan arte garaikidea zabaltzeko programa da, eta ikerketa kuratoriala eta artearen kritika ere sustatu nahi ditu): haren bitartekari-izaera jarriko da erdigunean, eta bisitatzen dituen lurraldeekiko lana nabarmenduko da, gaur egunera hobeto egokitzen den proiektu bat sortuz, osatuagoa eta erakusketaz haratago hainbat alderditakoa.
  • Urtero ate irekien jardunaldiak egitea, Uharten lan egin duten artisten eta ikertzaileen lana ezagutzeko.
  • Tokiko eta nazioko arte-sektore osoko profesionalekin topaketak bultzatzea.
  • Bitartekotza-taldeak Uharteko kultura-eragileekin harreman estua eta jarraitua duela ziurtatzea, herritarrek dituzten gobernantza-ereduetan parte hartuz, hala nola, herriko kultura-koordinakundean, herriko kultura-elkarte guztiak biltzen dituen erakundean, herriarekin eta herriarentzat diseinatutako bitartekaritza-proiektu espezifikoak garatzeko helburuarekin.
Edukien argitalpenak

Edukiak argitaratzea, ahalik eta modu zabalenean ulertuta, edukiak eta jakintzak zabaltzeko bitartekaritzaren berezko tresna da. Argitalpen horietan Zentroaren jarduera bera eta kultura garaikidearen gaur egungo beste gai batzuk zabalduko dira. Inprimatuak eta digitalak izango dira (azken modalitate horri interes berezia eskainiko diogu, sarbide zabala bermatzen baitu eta lankidetzan eta sarean lan egitea sustatzen baitu), biak ere kultura eskuragarriagoa, irekiagoa eta libreagoa sustatzeko helburuarekin.

  • Publikoaren eskura jartzea argitaratutako eduki guztiak, inprimatuak zein digitalak, non argitalpen propio horiek testuinguruan kokatuko diren eta beste material bibliografiko eta ikus-entzunezko batzuek etsiko duten.
  • Komunikazio- eta hedapen-ekintza batzuk garatuko dira argitalpen guztietan ibilbide luzeagoa egiteko, formatu digitalari arreta berezia eskainiz (podcastak, bideoak, argitalpen digitalak, BlogH).
  • Uharte Zentroan egiten diren praktikak eta espazioaren beraren jarduera nolabait zeharkatzen dituzten edukiak biltzen dituen aldizkako argitalpen bat editatzea.
    Zentroak gaur egun duen irrati-podcast programa zabaltzea eta programazio osora zabaltzea.
  • Ikastetxean garatutako proiektuei zabalkundea ematea argitalpen espezifikoen bidez, hala nola BlogH, Uharte Zentroko aldizkaria edo egonaldian dauden proiektuen argitalpen berria.

 

Sareak

Sare-lanak aukera ematen du zentroak berak dituen baliabideak baino gehiago edukitzeko. Uharte zentroak dituen erronkei erantzuten lagunduko duten konexioak landuko dira, eta, batez ere, zentroan gertatzen dena hura osatzen duten ezagutzak eman eta jaso ditzakeen hainbat lekutara joatea ahalbidetuko dutenak.

Arreta berezia jarriko da Nafarroako artistek ekoitzitako lana erakusteko eta zabaltzeko aukera ematen duten sare guztietan. Beharrezkoa da lurralde osoko erakunde publiko zein pribatuekin lankidetzan aritzea, zehazki, erakusteko espazioak dituztenekin, Nafarroan ez baitago arte garaikidearen erakusketarako espazio espezifikorik.

  • Nafarroako artisten proiektuak Nafarroatik kanpo garatzen eta mugitzen lagunduko duten loturak sortzea.
  • Tokiko eszena artistikoarekin konektatuta egotea, jaialdiekin, aldizkako ekitaldiekin eta bestelako ekimen eta programazioekin harremanetan jarriz.
  • Nafarroako Gobernuko Hezkuntza Departamentuarekiko elkarrizketa indartzea, hezkuntza-programak aberasteko eta hezkuntza- eta arte-komunitateen arteko lotura estutzeko.
  • Uharteko biztanleekin elkarrizketan sakontzen lagunduko diguten loturak.
  • Proiektu deszentralizatuen ikerketa eta ezagutza sustatu, ikusarazi eta proposatzen duten erakunde-sare eta -ekimenetan parte hartzea, hala nola Kultura eta landatartasunak programan, kultura-sareetan edo sare konkomitenteetan. Gogoan dugu Uharte Zentroa kultur ekoizpen garaikideko korronteen periferiaren periferian kokatzen dela. Arte garaikidea eta bere zirkuituak erdiguneetatik igarotzen dira, hala nola hiriburuetatik eta zentro eta museo handietatik. Hala ere, gero eta ohikoagoa da kalitate handiko proiektuak garatzen dituzten espazio eta ekimen txikiak eta zainduak aurkitzea, inguruko pertsonengan eragin handia dutenak.
  • Eragin hori biztanle horien agentzian eta beren eskubide kulturalak gauzatzeko heldutasun demokratikoan datza. Beraz, beharrezkoa da sinergia berriak ezartzea kultura eta arte garaikidea landaguneetan eta deszentralizatuetan landuko duten espazio eta programekin.